Güngör Uras: Merkez Bankası Faiz Artırır mı?
Merkez Bankası faizi artırsın beklentisinde olan piyasaların ve onların sözcülüğünü yapan ekonomistlerin ve akademisyenlerin beklentisi gerçekleşmedi.
Merkez Bankası zaten yüksek olan faizi artırmadı. Türkiye’de son zamanlarda başta devlet, her kesimin borcu arttı. Borç demek faiz demek.
– Devlet, daha fazla faiz ödemek istemez.
– Tüketici, yüksek faiz yükü altında ezilmek istemez.
– Devlet, KOBİ’leri ve şirketleri darboğazdan çıkarmak için kredilerini imkân ölçüsünde artırdı.
Tüketici ayakkabı, gömlek alacak, ürünün satış fiyatının %30 ila %60’ı faiz.
Üretici, tarımsal veya sınai üretim yapacak, maliyetinin %30 ila %60’ı faiz.
Böyle bir dönemde hangi borçlu faizin yükseltilmesini ister?
Dikkat buyurunuz, faiz yükselsin diye gazetelerde yazı yazan, televizyon ekranlarına çıkan tek bir tüketici, tek bir üretici, tek bir yatırımcı oldu mu?
Kim yüksek seviyor?
Faiz sözcülüğünü yapanlar, yurt dışından döviz getirerek Türkiye’de değerlendirenler. İşin ilginç yanı faiz yükselsin diyenler bu yüksek faizi kimlerin nasıl, hangi kaynaktan ödeyebilecekleri. Gene ilginç olan, banka sisteminin bu yüksek faiz talepleri karşısında sessiz kalması, çünkü bankalar ekonominin aynasıdır. Müşterileri faiz ödemelerini zamanında yerine getiremezse, “o güvendiğimiz kapı” banka sistemi de zaafa uğrar.
Bir daha yazıyorum; tek paralı ülkelerde, Merkez Bankası para miktarını kısınca, tüketicinin harcamaları kısılıyor. Üretici daha az yatırım yapıyor. Özetle, ekonomi soğuyor. Ekonomi soğuyunca da enflasyon düşüyor.
Türk Lirası’yla doların neredeyse eşit olarak işlem gördüğü Türkiye gibi çift paralı ülkelerde ise Merkez Bankası faizi yükseltince ülkeye dolar girişi artıyor. Dolar girişi artınca, dolar ucuzluyor. Tüketici ucuz dolarla daha fazla harcama yapıyor. Yatırımcı ucuz dövizle yatırımlarını artırıyor. Sonuç olarak ekonomi ısınıyor, enflasyon yükseliyor.
Sorun cari açık
Cari açık büyüdükçe, Türkiye’nin dış kaynak ihtiyacı giderek arttı. Son dönemlerde yaşanan iç ve dış olaylar yurt dışından kaynak girişini yavaşlattı.
Türkiye’ye dünyanın değişik finans merkezlerinden kısa vadeli fon girişi var. Bu finans merkezlerinin Türkiye ile iş yapanlarının başında Londra piyasası geliyor. Londra piyasasından Türkiye’ye gelen kısa vadeli fonları değerlendiren finans kuruluşları, tek kelimeyle “piyasa” olarak adlandırılır oldu.
Ekonominin zorlu dönemlerinde, piyasa farklı isteklerle öne çıkıyor. Piyasanın tek amacı yurt dışından gelen kısa vadeli fonlara en yüksek getiriyi sağlamak.
Son zamanlarda Merkez Bankası’na yönelik yüksek faiz talebinin arkasında işte bu “piyasa” var.
Tekrar başa dönelim. Merkez Bankası faizi yükseltmediği için ekonomide hangi çevreler tepki gösteriyor ve gösterecek? İlk tepki, piyasaların dolar fiyatını yükseltmesi oldu. Bizim ekonomi yönetimimizin bütün bu gerçeklerin ışığında gerekli tedbirleri alması beklenir. Aksi halde, faizi yükselttikçe yükseltmek gerekecek.
Kanak: http://www.milliyet.com.tr/yazarlar/gungor-uras/ben-olsam-faizi-yukseltmem-2572169/
